Ce chant a été recueilli en Melgven. Il aurait été composé par le barde Gwenc’hlan dans son cachot peu de temps avant de mourir, probablement au cours du Vème siècle. Gwenc’hlan fut longtemps poursuivi par un prince étranger. Le prince, s’étant rendu maître de sa personne, lui fit crever les yeux, le jeta dans un cachot, où il le laissa mourir, et tomba lui-même, peu de temps après, sur un champ de bataille, sous les coups des Bretons, victime de l’imprécation prophétique du poëte. Gwench’lan aurait vécu dans le Trégor et le Goelo. Il porte aussi le nom de Kian qui est à l’origine du nom de la paroisse de Pléguien (Plian en breton, Plebs Kian).
Pozioù / Paroles
Quand le soleil se couche, quand la mer s’enfle,
je chante sur le seuil de ma porte. (2f)
Quand j’étais jeune, je chantais ;
devenu vieux, je chante encore.
Je chante la nuit, je chante le jour,
et je suis chagrin cependant.
Si j’ai la tête baissée,
si je suis chagrin, ce n’est pas sans motif.
Ce n’est pas que j’aie peur ;
je n’ai pas peur d’être tué.
Ce n’est pas que j’aie peur ;
assez longtemps j’ai vécu.
Quand on ne me cherchera pas, on me trouvera ;
et quand on me cherche, on ne me trouve pas.
Peu importe ce qui adviendra.
ce qui doit être sera.
Il faut que tous meurent trois fois,
avant de se reposer enfin.
Je vois le sanglier qui sort du bois ;
il boite beaucoup ; il a le pied blessé,
La gueule béante et pleine de sang,
et le crin blanchi par l’âge ;
Il est entouré de ses marcassins,
qui grognent de faim.
Je vois le cheval de mer venir à sa rencontre,
à faire trembler le rivage d’épouvante.
Il est aussi blanc que la neige brillante ;
il porte au front des cornes d’argent.
L’eau bouillonne sous lui,
au feu du tonnerre de ses naseaux.
Des chevaux marins l’entourent,
aussi pressés que l’herbe au bord de l’étang.
- Tiens bon ! tiens bon ! cheval de mer ;
frappe-le à la tête ; frappe fort, frappe !
Les pieds nus glissent dans le sang !
Plus fort encore ! frappe donc ! plus fort encore !
- Je vois le sang comme un ruisseau !
Frappe fort ! frappe donc ! plus fort encore !
- Je vois le sang lui monter au genou !
Je vois le sang comme une mare !
Plus fort encore ! frappe donc ! plus fort encore !
Tu te reposeras demain.
- Frappe fort ! frappe fort, cheval de mer !
Frappe-le à la tête ! frappe fort ! frappe !
Comme j’étais doucement endormi dans ma tombe froide,
j’entendis l’aigle appeler au milieu de la nuit.
Il appelait ses aiglons
et tous les oiseaux du ciel,
Et il leur disait en les appelant :
- Levez-vous vite sur vos deux ailes !
Ce n’est pas de la chair pourrie de chiens ou de brebis;
c’est de la chair chrétienne qu’il nous faut ! —
- Vieux corbeau de mer, écoute;
dis-moi : que tiens-tu là?
- Je tiens la tête du Chef d’armée;
je veux avoir ses deux yeux rouges.
Je lui arrache les deux yeux ,
parce qu’il t’a arraché les tiens.
- Et toi, renard, dis-moi,
que tiens-tu là?
- Je tiens son cœur,
qui était aussi faux que le mien.
Qui a désiré ta mort,
et t’a fait mourir depuis longtemps.
- Et toi, dis-moi, crapaud,
que fais-tu là, au coin de sa bouche?
- Moi, je me suis mis ici
pour attendre son âme au passage.
Elle demeurera en moi tant que je vivrai,
en punition du crime qu’il a commis
Contre le Barde qui n’habite plus
entre Roc’h-allaz et Porz-gwenn. —
Pa guzh an heol, pa goeñv ar mor
Me 'oar kanañ war dreuz ma dor. (2 w.)
Pa oan yaouank me a gane;
Pa'z on deuet kozh, me gan ivez.
Me 'gan en noz, me 'gan en deiz
Ha me keuziet koulskoude.
Mar d'eo ganin stouet va beg,
Mar 'm eus keuz, n'eo ket heb abeg.
Evit aon me n'am-euz ket;
'M-eus ket aon da vout lazhet!
Evit aon me n'am-eus ket;
Amzer awalc'h ez on-me bet!
Pa ne vin klasket, vin kavet,
Ha pa 'z on klasket, nez'on ket.
Na vern petra a c'hoarvezo:
Pezh a zo dleet a vezo.
Ret eo d'an holl mervel teir gwezh,
Kent evit arsav en-diwezh.
Me 'wel an hoc'h 'tont dioc'h ar c'hoad,
Hag eñ gwall-gamm, gwallet e droad;
E veg digor ha leun a wad,
Hag e reun louet gant an oad;
Hag o soroc'hal war e dro
Gant an naon e voc'higoù.
Me well ar morvarc'h 'enep-tont,
Ken e kren an aod gant ar spont.
Eñ ken gwenn evel an erc'h kann;
En e benn kernioù arc'hant.
An dour dindanañ o virviñ,
Gant an tan-taran eus e fri;
Mor-gezeg en-dro de'añ ker stank
Hag ar geot war lez ar stank.
- Dalc'hmat'ta, dalc'hmat'ta, morvarc"h !
Dalc'h gant e benn! Dalc'hmat'ta, dalc'h !
Ken e riskl er gwad an treid noazh !
Gwashoc'h-gwazh! Dalc'h-ta! Gwashoc'h-gwazh !
- Me 'wel ar gwad evel ur wazh!
Darc'h mat'ta! Darc'h-ta! Gwashoc'h-gwazh !
- Me 'wel ar gwad 'hed penn e c'hlin!
Me 'wel ar gwad evel ul linn!
Gwashoc'h-gwazh! Darc'h-ta! Gwashoc'h-gwazh !
Arsaviñ a ri 'benn arc'hoazh!
- Darc'h mat'ta, darc'h mat'ta, morvarc'h,
Darc'h gant e benn, darc'h mad'ta, darc'h !
-Pa oan em bez yen, hunet dous,
'Kleviz an er 'c'hervel en noz.
E erigoù eñ a c'halve;
Hag an holl evned eus an neñv;
Ha lavare dre e c'hervel:
- Savit prim war ho tivaskell !
N'eo ket kig brein chas pe zeñved,
Kig kristen renkomp da gaouet !-
- Morvran gozh, c'hlev!; lavar din-me:
Petra 'c'hoari genout aze? -
- Tal ar Penn-lu 'c'hoari ganin;
E zaoulagad ruz a fell din:
E zaoulagad a grapan naet,
'N abeg d'az re en-deus tennet. -
- Na te, louarn, lavar din-me:
Petra 'c'hoari ganit aze? -
- E galon a c'hoari ganin,
Oa ken diwir ha va-hini,
He-deus c'hoantaet da lazho,
He-deus da lazhet a-bell zo.
- Na te, lavar din-me, touseg,
Petra 'rez aze 'korn e veg?
- Me a zo amañ 'n-em lakaet,
'C'hortoz e ene da zonet.
-Ganin-me 'vo, tra 'vin er bed,
En damant glan oc'h e dorfed
E-keñver ar Barzh na chom ken
Etre Roc'h-Allaz ha Porzh-Gwenn. —