Ar Rannoù - Les Séries      

  

    Ar Rannoù kanet gant Marzhina hag Elesbed


Ar rannoù (Les Séries ou Le Druide et l'Enfant), également nommé Gousperoù ar raned (Les Vêpres des grenouilles), sont un chant du traditionnel breton, composé de douze parties, les "séries".

Théodore Hersart de La Villemarqué collecte ce chant en Cornouaille et le couche par écrit dans le Barzaz Breiz, en faisant la pièce d'ouverture de son ouvrage. Pour lui l'origine du chant remonte à l'époque des druides et est un témoignage du passé sur la mythologie bretonne, la composition du monde, la vie et les combats.
Le chant est un dialogue entre un enfant et un maître (un druide pour de La Villemarqué). Le maître demande à l'enfant ce qu'il souhaite savoir, ce à quoi l'enfant lui demande la première série. Le maître chante la première strophe, puis repose la question. L'enfant demande alors la deuxième strophe. Le maître chante la deuxième strophe puis répète la première strophe. Puis l'enfant demande la troisième strophe et ainsi de suite. Le chant se déroule avec ces répétitions des précédentes strophes déjà chantées, jusqu'à ce que la douzième série soit chantée.

Pozioù / Paroles


Le Druide

Tout beau, bel enfant du Druide; réponds-moi;
tout beau, que veux-tu que je chante ?

L' enfant

— Chante-moi la série du nombre un, jusqu'à ce que je l'apprenne aujourd'hui.

Le Druide

— Pas de série pour le nombre un :
la Nécessité unique,
le Trépas, père de la Douleur;
rien avant, rien de plus.
Tout beau, bel enfant du Druide; r
éponds-moi; que veux-tu que je chante ?

L'enfant

— Chante-moi la série du nombre deux,
jusqu'à ce que je l'apprenne aujourd'hui.

Le Druide

— Deux bœufs attelés à une coque;
ils tirent, ils vont expirer; voyez la merveille !
Pas de série pour le nombre un :
la Nécessité unique,
le Trépas, père de la Douleur;
rien avant, rien de plus.
Tout beau, bel enfant du Druide;
que te chanterais-je ?

L'enfant

— Chante-moi la série du nombre trois, etc.

Le Druide

— Il ya trois parties dans le monde :
trois commencements et trois fins,
pour l'homme comme pour le chêne.
Trois royaumes de Merlin,
pleins de fruits d'or, de fleurs brillantes,
de petits enfants qui rient.
Deux bœufs attelés à une coque, etc.
La Nécessité unique, etc.

Tout beau, bel enfant du Druide; que te chanterais-je ?

L'enfant

— Chante-moi la série du nombre quatre, etc.

Le Druide

— Quatre pierres à aiguiser,
pierres à aiguiser de Merlin,
qui aiguisent les épées des braves.
Trois parties dans le monde, etc
Deux bœufs, etc.
La Nécessité unique, etc.

Tout beau, bel enfant du Druide; que te chanterais-je ?

L'enfant

— Chante-moi la série du nombre cinq, etc.

Le Druide

Cinq zones terrestres :
cinq âges dans la durée du temps;
cinq rochers sur notre sœur.
Quatre pierres à aiguiser, etc.
Trois parties dans le monde, etc.
Deux bœufs, etc.
La Nécessité unique, etc.

Tout beau, bel enfant du Druide; que te chanterais-je ?

L'enfant

— Chante-moi la série du nombre six, etc.

Le Druide

— Six petits enfants de cire,
vivifiés par l'énergie de la lune;
si tu l'ignore, je le sais.
Six plantes médicinales dans le petit chaudron;
le petit nain mêle le breuvage,
son doigt dans sa bouche.
Cinq zones terrestres, etc.
Quatre pierres à aiguiser, etc.
Trois parties dans le monde, etc.
Deux bœufs, etc.
La Nécessité unique, etc.

Tout beau, bel enfant du Druide; que te chanterais-je ?

L'enfant

— Chante-moi la série du nombre sept, etc.

Le Druide

— Sept soleils et sept lunes,
sept planètes, y compris la Poule.
Sept éléments avec la farine de l'air (les atomes).
Six petits enfants de cire, etc.
Cinq zones terrestres, etc.
Quatre pierres à aiguiser, etc.
Trois parties dans le monde, etc.
Deux bœufs, etc.
La Nécessité unique, etc.

Tout beau, bel enfant du Druide; que te chanterais-je ?

L'enfant

— Chante-moi la série du nombre huit, etc.

Le Druide

— Huit vents qui soufflent;
huit feux avec le Grand Feu,
allumés au mois de mai sur la montagne de la guerre.
Huit génisses blanches comme l'écume
, qui paissent l'herbe de l'île profonde;
les huit génisses blanches de la Dame.
Sept soleils et sept lunes, etc.
Six petits enfants de cire, etc.
Cinq zones terrestres, etc.
Quatre pierres à aiguiser, etc.
Trois parties dans le monde, etc.
Deux bœufs, etc.
La Nécessité unique, etc.

Tout beau, bel enfant du Druide; que te chanterais-je ?

L'enfant

— Chante-moi la série du nombre neuf, etc.

Le Druide

— Neuf petites mains blanches sur la table de l'aire, près de la tour de Lezarmeur, et neuf mères qui gémissent beaucoup.
Neuf Korrigans qui dansent
avec des fleurs dans les cheveux et des robes de laine blanche,
Cercle autour de la fontaine, à la clarté de la pleine lune.
La laie et ses neuf marcassins, à la porte de leur bauge, grognant et fouissant, fouissant et grognant;
petit ! petit ! petit ! accourez au pommier ! le vieux sanglier va vous faire la leçon.
Huit vents, etc.
Sept soleils et sept lunes, etc.
Six petits enfants de cire, etc.
Cinq zones terrestres, etc.
Quatre pierres à aiguiser, etc.
Trois parties dans le monde, etc.
Deux bœufs, etc.
La Nécessité unique, etc.

Tout beau, bel enfant du Druide; que te chanterais-je ?

L'enfant

— Chante-moi la série du nombre dix, etc.

Le Druide

— Dix vaissaux ennemis qu'on a vus
venant de Nantes :
malheur à vous ! malheur à vous ! hommes de Vannes !
Neuf petites mains blanches, etc.
Huit vents, etc.
Sept soleils et sept lunes, etc.
Six petits enfants de cire, etc.
Cinq zones terrestres, etc.
Quatre pierres à aiguiser, etc.
Trois parties dans le monde, etc.
Deux bœufs, etc.
La Nécessité unique, etc.

Tout beau, bel enfant du Druide; que te chanterais-je ?

L'enfant

— Chante-moi la série du nombre onze, etc.

Le Druide

— Onze Prêtres armés, venant de Vannes,
avec leurs épées brisées ;
Et leurs robes ensanglantées;
et des béquilles de coudrier;
de trois cent plus qu'eux onze.
Dix vaisseaux ennemis, etc.
Neuf petites mains blanches, etc.
Huit vents, etc.
Sept soleils et sept lunes, etc.
Six petits enfants de cire, etc. Cinq zones terrestres, etc.
Quatre pierres à aiguiser, etc.
Trois parties dans le monde, etc.
Deux bœufs, etc.
La Nécessité unique, etc.

Tout beau, bel enfant du Druide; que te chanterais-je ?

L'enfant

— Chante-moi la série du nombre douze,
jusqu'à ce que je l'apprenne aujourd'hui.

Le Druide

— Douze mois et douze signes;
l'avant-dernier, le Sagittaire,
décoche sa flèche armée d'un dard.
Les douze signes sont en guerre.
La belle Vache, la Vache Noire
qui porte une étoile au front,
sort de la Forêt des Dépouilles;
Dans sa poitrine est le dard de la flèche;
son sang coule à flots;
elle beugle la tête levée :
La trompe sonne; feu et tonnerre;
pluie et vent; tonnerre et feu;
rien; plus rien; ni aucune série !
Onze Prêtres armés, etc.
Dix vaisseaux ennemis, etc.
Neuf petites mains blanches, etc.
Huit vents, etc.
Sept soleils et sept lunes, etc.
Six petits enfants de cire, etc.
Cinq zones terrestres, etc.
Quatre pierres à aiguiser, etc.
Trois parties dans le monde, etc.
Deux bœufs, etc.

Pas de série pour le nombre un :
la Nécessité unique,
le Trépas, père de la Douleur;
rien avant, rien de plus.























An Drouiz

Daik, mab gwenn Drouiz, ore
Daik, petra fell dit-te ?
Petra ganin-me dit-te ?

Ar bugel

- Kan din eus a ur rann
Ken a oufen bremañ

An Drouiz

- Hep rann ar red hepken
Ankou, tad an anken
Netra kent, netra ken
Daik, mab gwenn Drouiz, ore
Daik, petra fell dit-te ?
Petra ganin-me dit-te ?

Ar bugel

- Kan din eus a zaou rann
Ken a oufen

An Drouiz

- Daou ejen dioc'h ur gibi
O sachat, o souhetiñ
Edrec'hit an estoni !
Hep rann ar red hepken
Ankou, tad an anken
Netra kent, netra
Daik, mab gwenn Drouiz, ore,etc.

Ar bugel

- Kan din eus a dri rann
Ken a oufen bremañ


An Drouiz
- Tri rann er bed-mañ a vez :
Tri deroù ha tri diwezh
D'an den ha d'an derv ivez
Teir rouantelezh Varzhin
Frouezh melen ha bleun lirzhin
Bugaligoù o c'hoarzhin
Daou ejen dioc'h ur gibi...
Hep rann ar red hepken...
Daik, mab gwenn Drouiz, ore,etc.

Ar bugel

- Kan din a bevar rann
Ken a oufen bremañ

An Drouiz

- Pevar maen higoliñ
Maen higoliñ da Varzhin
Higoliñ klezier vlin
Tri rann er bed-mañ a vez...
Teir rouantelezh Varzhin...
Daou ejen dioc'h ur gibi...
Hep rann ar red hepken...

Daik, mab gwenn Drouiz, ore,etc.
Ar bugel

- Kan din eus a bemp rann
Ken a oufen bremañ

An Drouiz

- Pemp gouriz an douar
Pemp darn en hoar
Pemp maen war hor c'hoar
Pevar maen higoliñ...
Tri rann er bed-mañ a vez...
Teir rouantelezh Varzhin...
Daou ejen dioc'h ur gibi...
Hep rann ar red hepken...
Daik, mab gwenn Drouiz, ore,etc.

Ar bugel

- Kan din eus a c'hwec'h rann
Ken a oufen bremañ

An Drouiz

- C'hwec'h mabig graet e koar
Poellet gant galloud loar
Ma n'ouzez-te, me oar
C'hwec'h louzaouenn r perig
Meskañ 'r gaoter 'ra 'r c'horrig
En e c'henou e vizig
Pemp gouriz an douar...
Pevar maen higoliñ...
Tri rann er bed-mañ a vez...
Teir rouantelezh Varzhin...
Daou ejen dioc'h ur gibi...
Hep rann ar red hepken...

Daik, mab gwenn Drouiz, ore,etc.
Ar bugel

- Kan din eus a seizh rann
Ken a oufen bremañ


An Drouiz
- Seizh heol ha seizh loar
Seizh planedenn gant al lar
Seizh elfenn gant bleud an aer
C'hwec'h mabig graet e koar...
Pemp gouriz an douar...
Pevar maen higoliñ...
Tri rann er bed-mañ a vez...
Teir rouantelezh Varzhin...
Daou ejen dioc'h ur gibi...
Hep rann ar red hepken...

Daik, mab gwenn Drouiz, ore,etc.

Ar bugel
- Kan din eus a eizh rann
Ken a oufen bremañ

An Drouiz

- Eizh avel o c'hwibannat
Eizh tan gant an Tantad
E miz Mae e menez kad
Eizh ounner wenn-kann-eon
O peuriñ en enez don
Eizh ounner wenn d'an Itron
Seizh heol ha seizh loar...
C'hwec'h mabig graet e koar...
Pemp gouriz an douar...
Pevar maen higoliñ...
Tri rann er bed-mañ a vez...
Teir rouantelezh Varzhin...
Daou ejen dioc'h ur gibi...
Hep rann ar red hepken...
Daik, mab gwenn Drouiz, ore,etc.

Ar bugel
- Kan din eus a nav rann
Ken a oufen bremañ

An Drouiz

- Nav dornig gwenn war daol leur
E-kichen tour Lezarmeur
Ha nav mamm o keinañ meur
E koroll, nav c'horrigan
Bleuñvek o blev, gwisket gloan,
Kelc'h ar feunteun, d'al loar-gann
Gwiz hag he nav forc'hell all
E toullig dor an houc'hzal
O soroc'hal, o turc'hial,
O turc'hial, o soroc'hal,
Torc'h, torc'h, torc'h ! d'ar wezenn aval
Torc'h, torc'h, torc'h ! d'ar wezenn aval
An hoc'h kozh d'o tiorreal
Eizh avel o c'hwibannat...
Eizh ounner wenn-kann-eon...
Seizh heol ha seizh loar...
C'hwec'h mabig graet e koar...
Pemp gouriz an douar... Pevar maen higoliñ... Tri rann er bed-mañ a vez... Teir rouantelezh Varzhin... Daou ejen dioc'h ur gibi... Hep rann ar red hepken... Daik, mab gwenn Drouiz, ore,etc.

Ar bugel
- Kan din eus a zek rann
Ken a oufen bremañ

An Drouiz

- Dek lestr tud gin a welet
O tonet eus a Naoned
Goa ! c'hwi, goa ! c'hwi, tud Gwened !
Nav dornig gwenn war daol leur...
E koroll, nav c'horrigan.
Bleunvek o blev, gwisket gloan.
Kelc'h ar feunteun, d'arl loargann.
Gwiz hag he nav forc'hell all...
O turc'hial, o soroc'hal...
Eizh avel o c'hwibannat...
Eizh ounner wenn-kann-eon...
Seizh heol ha seizh loar...
C'hwec'h mabig graet e koar...
Pemp gouriz an douar...
Pevar maen higoliñ...
Tri rann er bed-mañ a vez...
Teir rouantelezh Varzhin...
Daou ejen dioc'h ur gibi...
Hep rann ar red hepken...

Daik, mab gwenn Drouiz, ore,etc.

Ar bugel

- Kan din eus a unnek rann

Ken a oufen bremañ
An Drouiz

- Unnek beleg houarneset
O tonet eus a Wened
Gant o c'hlezeier torret
Hag o rochedoù gwadek
Prenn-kolvez da vazh-loaek
Eus a dri c'hant o unnek
Dek lestr tud gin a welet...
Nav dornig gwenn war daol leur...
E koroll, nav c'horrigan..
Gwiz hag he nav forc'hell all...
O turc'hial, o soroc'hal...
Eizh avel o c'hwibannat... Eizh ounner wenn-kann-eon...
Seizh heol ha seizh loar...
C'hwec'h mabig graet e koar...
Pemp gouriz an douar...
Pevar maen higoliñ...
Tri rann er bed-mañ a vez...
Teir rouantelezh Varzhin...
Daou ejen dioc'h ur gibi...
Hep rann ar red hepken...
Daik, mab gwenn Drouiz, ore,etc.

Ar bugel

- Kan din eus a zaouzek rann
Ken a oufen bremañ


An Drouiz
- Daouzek miz, daouzek arouez,
An diwezhañ-andivezh
Saezher, hellink flimm e saezh,
Daouzek arouez en em zrailh
Ar Vuoc'h gen, ar Vuoc'h zu-bailh,
O tonet eus Koad-ispailh
Flemm ar saezh en he c'herc'henn
He gwad o redek oc'hpenn
O vlejal-hi, sonn he fenn
Korn o son boud, tan ha taran,
Glav hag avel, taran ha tan !
Tra ken mui-ken ; tra na rann !
Unnek beleg houarneset...
Hag o rochedoù gwadek...
Dek lestr tud gin a welet...
Nav dornig gwenn war daol leur...
E koroll, nav c'horrigan..
Gwiz hag he nav forc'hell all...
O turc'hial, o soroc'hal...
Eizh avel o c'hwibannat...
Eizh ounner wenn-kann-eon...
Seizh heol ha seizh loar...
C'hwec'h mabig graet e koar...
Pemp gouriz an douar...
Pevar maen higoliñ...
Tri rann er bed-mañ a vez...
Teir rouantelezh Varzhin...
Daou ejen dioc'h ur gibi...
Hep rann ar red hepken
Ankou, tad an Anken
Netra kent, netra ken